Σύγχρονος βυζαντινὴ ψαλτικὴ σημειοργαφία
Ψαλτικὰ σημάδια (χαρακτῆρες ποσότητος διαστημάτων)
Τὰ σημάδια (φθογγόσημα, χαρακτῆρες τῆς ψαλτικῆς, κατὰ τὴν δυτικὴ ὀρολογία «νεύματα») ἐπισημαίνουσι διαστήματα - βαθμίδας ἀναβάσεως ἢ καταβάσεως τῶν φθόγγων μελῳδίας. Ταῦτα σχετικά εἰσιν, ἐπεὶ γὰρ δεικνύουσι τὴν κίνησιν τῆς φωνῆς ἐν σχέσει πρὸς προηγούμενον φθόγγον καὶ οὐκ ἀναφέρονται εἰς ὁρισμένον ὕψος.
Ἡ ποσότης τῶν ἐπισημαινομένων διαστημάτων ἐπίσης σχετική ἐστι καὶ ἐξαρτᾶται ἐκ τῶν κλιμάκων τοῦ ἤχου τῶν ὁριζομένων διὰ εἰδηκῶν «μαρτυρίων». Τὸ αὐτὸ σημάδιον-φθογγόσημον, παραδείγματος χάρι, δύναται ἐπισημαίνειν μετάβασιν εἰς ἕνα τόνον ἐν μιᾷ περιπτώσει καὶ εἰς ἡμιτόνιον ἐν ἑτέρᾳ κ.ο.κ.
| Σημάδιον
|
Βήμα (ποσότης)
|
Ὀνομασία
|
Περιγραφὴ
|
𝁆
|
0
Δεικνύει τὴν ἰσότητα.
|
ἴσον
|
Συνεχίζει τὴν προηγουμένην βαθμίδα τῆς κλήμακος, ὁ φθόγγος παραμένει ἐν τῷ αὐτῷ ὕψει.
|
𝁇
|
+1
Ἀναβιβάζει τὴν φωνὴν εἰς μίαν βαθμίδα ἄνω πρὸς τὴν προηγουμένην.
|
ὀλίγον
|
Ἐν συνδυασμοῖς μετὰ ἑτέρων σημαδίων παρέχει σημασίαν «ποιότητος» καὶ ὀνομάζεται «ὀξεία». Ἐν πλήσταις συνδυασμοῖς (τριῶν ἐξερουμένων: 𝁇𝃰, 𝁇𝃰, 𝁇𝃱) φέρεται ὡς «στήριγμα» καὶ στερεῖται τῆς διαστηματικῆς ἐννοίας.
|
𝁉
|
+1
Ἀναβιβάζει τὴν φωνὴν καὶ Προστίθησι εἰς τὴν φωνιτικὴν ἐκτέλεσιν ἕν «πέταγμα πτερύγων».
|
πεταστή
|
Ἐν πλήσταις συνδυασμοῖς (ἑνὸς ἐξερουμένου: 𝁉𝁇) φέρεται ὡς «στήριγμα» καὶ στερεῖται τῆς διαστηματικῆς ἐννοίας, παρέχουσα εἰς τὸν συνδυασμὸν τὴν ἰδίαν ποιότητα, πέταγμα τῆς φωνῆς.
|
𝃰
|
+1
Ἀναβιβάζει τὴν φωνήν.
|
κεντήματα
|
Μελίζει πάντοτε τὴν συνέχειαν προηγουμένης συλλαβῆς. Ἐν κεντήμασι οὐ δύναται ἄρχεσθαι νέα συλλαβή. Πρὸ καὶ κατόπιν τῶν κεντημάτων οὐ δύναται τεθῆναι ἔγγοργος χαρακτήρ.
|
𝃱
|
+2
Ἀναβιβάζει τὴν φωνὴν εἰς δύο βαθμίδας ἄνω.
|
κέντημα
|
Σημάδιον «πνεῦμα»· καθ᾽ ἑαυτὸ οὐκ ἔστι. Ἐνεργεῖ μόνον ἐν συνδυασμοῖς ἐπὶ στηρίγματος τῶν «σωμάτων» τοῦ ὀλίγου (ὀξείας) ἢ τῆς πεταστῆς.
|
𝁐
|
+4
Ἀναβιβάζει τὴν φωνὴν εἰς τέσσαρας βαθμίδας ἄνω.
|
ὑψηλή
|
Σημάδιον «πνεῦμα»· καθ᾽ ἑαυτὸ οὐκ ἔστι. Ἐνεργεῖ μόνον ἐν συνδυασμοῖς ἐπὶ στηρίγματος τῶν «σωμάτων» τοῦ ὀλίγου (ὀξείας) ἢ τῆς πεταστῆς.
|
𝁑
|
-1
Καταβιβάζει τὴν φωνὴν εἰς μίαν βαθμίδα κάτω πρὸς τὴν προηγουμένην.
|
ἀπόστροφος
|
𝁓
|
-1-1
Συνεχῶς καταβιβάζει τὴν φωνὴν εἰς δύο βαθμίδας.
|
ὑποῤῥοή
|
Μελίζει πάντοτε τὴν συνέχειαν προηγουμένης συλλαβῆς. Ἐν τῇ ὑποῤῥοῇ οὐ δύναται ἄρχεσθαι νέα συλλαβή. Πρὸ τῆς ὑποῤῥοῆς οὐ δύναται τεθῆναι ἔγγοργος χαρακτήρ.
|
𝁕
|
-2
Καταβιβάζει τὴν φωνὴν εἰς δύο βαθμίδας.
|
ἐλαφρόν
|
𝁖
|
-4
Καταβιβάζει τὴν φωνὴν εἰς τέσσαρας βαθμίδας.
|
χαμηλή
|
Συνδυασμοὶ τῶν φθογγοσήμων σημαδίων
| Ἄνω συνεχῶς⇡
|
Ἄνω ὑπερβατῶς↑
|
✕
|
Κάτω ὑπερβατῶς↓
|
Κάτω συνεχῶς⇣
|
|
|
|
1
|
|
𝁆𝁑 0-1
|
𝁓𝃰 -1-1+1
|
𝁕𝃰 -2+1
|
𝁑𝁕𝃰 -1-1+1
|
|
|
|
|
2
|
|
𝁑𝁕 -1-1
|
𝁓 -1-1
|
𝁑𝁕𝁇 -1-1
|
𝁇𝁓 -1-1
|
𝁑𝁕𝁉 -1-1
|
𝁉𝁓 -1-1
|
𝁑𝁑 -1-1
|
𝁕𝁑𝃰 -3+1
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
|
6
|
|
|
|
|
|
7
|
|
|
|
|
|
8
|
|
|
|
|
|
9
|
|
|
|
|
|
10
|
|
|
|
|
|
11
|
|
|
|
|
|
12
|
|
|
|
|
|
13
|
|
|
|
|
|
14
|
|
|
Ἀργίαι (χρονικὰ σημεῖα)
| σημεῖον
|
ὀνομασία
|
ποσότης
|
ὀρθογραφία
|
𝁿
|
κλάσμα
|
+1
Προστίθησι τοῖς φθογγοσήμοις σημαδίοις ἕνα χρόνον. Ἡ διάρκεια τοῦ φθογγοσήμου σὺν τῷ σημείῳ τοῦ κλάσματος ἔσται 2 χρόνους.
|
Τίθεται ἄνωθεν ἴσου, ὀλίγου, ἀποστρόφου, ἐλαφροῦ καὶ χαμηλῆς.
Τίθεται ὑπὸ πεταστήν.
Τίθεται ὑπὸ ὀλίγον ὅτε οὐκ ἔστι χῶρος ἄνωθεν.
|
𝂅
|
ἁπλή
|
+1
Προστίθησι τοῖς φθογγοσήμοις σημαδίοις ἕνα χρόνον. Ἡ διάρκεια τοῦ φθογγοσήμου σὺν τῷ σημείῳ τῆς ἁπλῆς ἐστι 2 χρόνους.
|
Ὑπὸ ὑποῤῥοήν.
Ὑπὸ ἀπόστροφον ἐν συνδυασμοῖς τῆς βαρείας.
Ἐν συνδυασμῷ μετὰ βαρείας ἄνευ φθογγοσήμων ἐπισημαίνει παῦσιν ἑνὸς χρόνου.
(Ἐν συνδυασμῷ μετὰ ἀντικενώματος δύναται τεθῆναι ὑπὸ πάντα τὰ σημάδια ἐκτὸς κεντημάτων).
𝁓𝂅
|
𝁘𝁆 𝁑𝂅
|
𝁘𝂅
|
𝁘 𝁑𝁑𝂅
|
𝁑𝁑𝂅𝁘𝁑 𝁑
|
|
𝂅𝂅
|
διπλή
|
+2
Προστίθησι τοῖς φθογγοσήμοις σημαδίοις δύο χρόνους. Ἡ διάρκεια τοῦ φθογγοσήμου σὺν τῷ σημείῳ τῆς διπλῆς ἐστι 3 χρόνους.
|
Ὑπὸ ὑποῤῥοήν, ἴσον, ὀλίγον καὶ ἀπόστροφον.
Ἐν συνδυασμῷ μετὰ βαρείας ἄνευ φθογγοσήμων ἐπισημαίνει παῦσιν δύο χρόνων.
|
𝂅𝂅𝂅
|
τριπλή
|
+3
Προστίθησι τοῖς φθογγοσήμοις σημαδίοις τρεῖς χρόνους. Ἡ διάρκεια τοῦ φθογγοσήμου σὺν τῷ σημείῳ τῆς τριπλῆς ἐστι 4 χρόνους.
|
Ὑπὸ ὑποῤῥοήν, ἴσον, ὀλίγον καὶ ἀπόστροφον.
Ἐν συνδυασμῷ μετὰ βαρείας ἄνευ φθογγοσήμων ἐπισημαίνει παῦσιν τριῶν χρόνων.
|
𝂏
|
Γοργόν
|
(½) ½
Μετατρέπει πρῶτον χρόνον τοῦ σημαδίου ἐφ᾽ ὅν τέθειται καὶ τελευταῖον χρόνον προηγουμένου σημαδίου εἰς ½ χρόνου.
𝁆𝁆𝂏
|
½ ½
|
𝁆𝁿𝁆𝂏
|
1½ ½
|
𝁆 𝁑𝂏𝂅𝂅
|
½ 2½
|
𝁆𝁓𝂏𝂅
|
½ ½ 2
|
|
Τὰ γοργὰ τίθενται ἄνωθεν ἐπὶ πάντας τοὺς συνδυασμοὺς τῶν φθογγοσήμων καὶ ἐπὶ ἄνευ τῶν συνδυασμῶν ἀπόστροφον:
Ὑπὸ τῶν ἁπλῶν (ἄνευ συνδυασμῶν) φθογγοσήμων:
Ὑπὸ ἀπόστροφον μόνον ἐὰν προηγεῖται ἔγγοργος ὑποῤῥοή:
|
𝂏𝂏
|
δίγοργον
|
(⅓) ⅓ (⅓)
Μετατρέπει πρῶτον χρόνον τοῦ σημαδίου ἐφ᾽ ὅν τέθειται, ἐπόμενον χρόνον καὶ τελευταῖον χρόνον τοῦ προηγουμένου σημαδίου εἰς ⅓ χρόνου:
𝁆𝁆𝂏𝂏𝁆
|
⅓ ⅓ ⅓
|
𝁆 𝁑𝂏𝂏𝂅𝂅
|
⅓ 1⅔
|
𝁆𝁿𝁆𝂏𝂏𝁆
|
1⅓ ⅓ ⅓
|
𝁆𝁓𝂏𝂏𝂅
|
⅓ ⅓ 1⅓
|
|
𝂏𝂏𝂏
|
τρίγοργον
|
(¼) ¼ (¼) (¼)
Μετατρέπει πρῶτον χρόνον τοῦ σημαδίου ἐφ᾽ ὅν τέθειται, δύο ἐπομένους χρόνους καὶ τελευταῖον χρόνον τοῦ προηγουμένου σημαδίου εἰς ¼ χρόνου:
𝁆𝁆𝂏𝂏𝂏𝁆𝁆
|
¼ ¼ ¼ ¼
|
𝁆 𝁑𝂏𝂏𝂏𝂅𝂅
|
¼ ¾
|
𝁆𝁿𝁆𝂏𝂏𝂏𝁆𝁆
|
1¼ ¼ ¼ ¼
|
𝁆𝁓𝂏𝂏𝂏𝂅
|
¼ ¼ ½
|
|
𝂗
|
ἀργόν
|
(½) (½) 2
Προστίθησι ἕνα χρόνον τῷ ὀλίγῳ καὶ γοργὸν τοῖς κεντήμασι (δῆλα δὴ οἱ δύο προηγούμενοι χρόνοι μετατρέπονται εἰς ½).
|
Τίθεται μόνον ἐπὶ τὸν συνδυασμὸν «ὀλίγον σὺν κεντήμασι κάτωθεν»:
|
𝂗𝂗
|
δίαργον
|
(½) (½) 3
Προστίθησι δύο χρόνους τῷ ὀλίγῳ καὶ γοργὸν τοῖς κεντήμασι (δῆλα δὴ οἱ δύο προηγούμενοι χρόνοι μετατρέπονται εἰς ½).
|
Τίθεται μόνον ἐπὶ τὸν συνδυασμὸν «ὀλίγον σὺν τοῖς κεντήμασι κάτωθεν»:
|
𝂗𝂗𝂗
|
τρίαργον
|
(½) (½) 4
Προστίθησι τρεῖς χρόνους τῷ ὀλίγῳ καὶ γοργὸν τοῖς κεντήμασι (δῆλα δὴ οἱ δύο προηγούμενοι χρόνοι μετατρέπονται εἰς ½).
|
Τίθεται μόνον ἐπὶ τὸν συνδυασμὸν «ὀλίγον σὺν τοῖς κεντήμασι κάτωθεν»:
|
Συνεχὲς ἐλαφρόν
Ὅταν βλέπωμεν σειρὰν ἐκ ἀποστρόφου καὶ ἐλαφροῦ, ὑπὸ δὲ τὴν ἀπόστροφον οὐχ ὑπογράφεται οὐδὲν λόγιον, τοιοῦτος ὁ συνδυασμὸς δεικνύει ἓν ἐνιαῖον φθογγόσημον ὅπερ ὀνομάζεται «συνεχὲς ἐλαφρὸν» καὶ ἐπισημαίνει τὴν κατάβασιν οὐχὶ τριῶν βαθμίδων -1-2, ἀλλὰ συνεχῆ κατάβασιν δύο βαθμίδων -1-1, ἐξ ὧν ἡ πρώτη ἔγγοργός ἐστι. Τὸ συνεχὲς ἐλαφρόν, κατὰ τὴν ἐνέργειαν αὐτοῦ, ἰσοδυναμεῖ πρὸς ἔγγοργον ὑποῤῥοὴν ἢ πρὸς δύο ἀποστρόφους, ἐξ ὧν ἡ πρώτη ἔγγοργός ἐστι.
Ἡ διαλογὴ τοῦ συνδυασμοῦ ἐξαρτᾶται ἐκ τῆς διανομῆς τῶν μελιζομένων συλλαβῶν:
0(1) −1(1) −2(1)𝁆𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰𝁕𝝻𝝰
|
0(½) −1(½) −1(1)𝁆𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰 = 𝁆𝝻𝝰 𝁑𝁕𝝻𝝰 = 𝁆𝝻𝝰 𝁓𝂏𝝰
|
Ἄχρονοι ὑποστάσεις (σημεῖα ποιότητος, τονισμοί)
| σημεῖον
|
ὀνομασία
|
σημασία
|
𝁚
|
ψηφιστόν
|
Τονισμός ἐστιν, ὅστις διακρίνει ἴσον ἢ ἕνα συνδυασμὸν βεβασισμένον ἐπὶ ὀλίγον (ἢ ἐπὶ πεταντὴν ἐν μιᾷ περιπτώσει).
|
𝁘
|
βαρεῖα
|
Τονισμός ἐστιν, ὅστις διακρίνει συνδυασμούς τινας τῶν φθογγοσήμων.
|
𝁜
|
ἀντικένωμα
|
Τονισμός ἐστιν, ὅστις προσδίδωσι τῷ φθόγγῳ ὄγκον (ἐν συδυασμοῖς μεθ᾽ ἁπλῆς προσδίδωσι τῷ φθόγγῳ κυματισμόν τινα ἐν ἐκτελέσει).
|
𝁛
|
ὁμαλόν
|
Προσδίδωσι τῷ φθόγγῳ κυματισμόν τινα ἐν ἐκτελέσει (τὴν ποιότητα τῆς πεταστῆς), δεικνύει τὴν ἕνωσιν τῶν ἐπισημαινομένων φθογγοσήμων μετὰ ἴσου.
|
𝁠
|
σύνδεσμος (ἕτερον παρακάλεσμα)
|
Δεικνύει τὴν ἕνωσιν ὁμοσυλλάβων συνδυασμῶν τῶν φθογγοσήμων.
|
𝁻
|
ἐντόφωνον
|
Δεικνύει τὴν ἐκτέλεσιν ἐν κλειστῷ στόματι.
|
𝂴𝝰
|
πελαστικόν
|
Διὰ σύνθεσιν ἐπιπροσθέτους συλλαβάς, συνδυάζεται μετὰ πάντων τῶν φωνηέντων ἐκτὸς τοῦ «ε». Προφέρεται ὡς ἔνρινος «ν» ἢ ἀνταλλάσσεται ἐν τῷ ψάλλειν τῇ εἰδικῇ ἀναλύσει.
|
𝂵𝝴
|
γορθμικόν
|
Διὰ σύνθεσιν ἐπιπροσθέτους συλλαβάς, συνδυάζεται μόνον μετὰ τοῦ φωνήεντος «ε». Προφέρεται ὡς ἔνρινος «ν» ἢ ἀνταλλάσσεται ἐν τῷ ψάλλειν τῇ εἰδικῇ ἀναλύσει.
|
𝂵𝂵𝝴
|
δασεία προσῳδία
|
Διὰ σύνθεσιν ἐπιπροσθέτους συλλαβάς, συνδυάζεται μετὰ πάντων τῶν φωνηέντων. Προφέρεται ὠς δασεία προσῳδία, δῆλα δὴ ὠς «χ» δίχα γλώττης, ἐν τῇ ἀναπνοῇ μόνον.
|
Ὀρθογραφία τοῦ Ψηφιστοῦ
1) Διακρίνει ἴσον ἢ ὀλίγον ὅταν ἀκολουθῶσι δύο ἢ πλείονες κατιόντες φθόγγοι ὧν ὁ πρῶτος ὠς ἀπόστροφος μελίζεται τῇ αὐτῇ χρόνικῇ διαρκείᾳ (μόνον ἀκέραιοι χρόνοι, οὐχὶ ἔγγοργοι):
𝁇𝁚 𝁑 𝁑𝁿
|
𝁇𝁿𝁚 𝁑𝁿 𝁑
|
𝁇𝁚 𝁑𝁿 𝁑+
|
𝁇𝁚 𝁑𝂏 𝁑+
|
𝁇𝃰𝂏𝁚 𝁑 +𝁑
|
𝁇𝂅𝂅𝁚 𝁑𝂅𝂅 𝁑
|
𝁇𝁚 𝁑 𝁖
|
𝁉 𝁑 𝁑+
|
𝁇𝁚 𝁑 𝁆+
|
𝁉 𝁑 𝁆
|
𝁇𝁚 𝁑 𝁑𝂏+
|
𝁉 𝁑 𝁑𝂏
|
𝁇𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁉 𝁑𝁿 𝁑
|
𝁇𝃰𝁚 𝁑 𝁑
|
2) Διακρίνει μονόχρονον ὀλίγον ὅταν ἀκολουθεῖ ἔγγοργος ὑποῤῥοὴ ἢ συνεχὲς ἐλαφρόν (ἐὰν δὲ οὐ συνεχίζει ἡ κατάβασις τῆς μελῷδίας καὶ ἡ διακρινομένη συλλαβὴ τονιζομένη ἐστι, τὸ μετὰ ψηφιστοῦ σημάδιον ἀνταλλάσσεται τῇ πεταστῇ):
𝁇𝁚 𝁑𝁕 𝁑
|
𝁇𝁚 𝁓𝂏 𝁑
|
𝁉 𝁑𝁕 𝁑+
|
𝁉 𝁓𝂏 𝁑 +
|
𝁇𝁚 𝁑𝁕 𝁇
|
𝁇𝁚 𝁓𝂏 𝁇
|
𝁉 𝁑𝁕 𝁇
|
𝁉 𝁓𝂏 𝁇
|
𝁆 𝁇𝃲𝂏𝁚 𝁑𝁕+
|
𝁆 𝁇𝃲𝂏𝁚 𝁓𝂏 𝁑+
|
𝁇𝃰𝁚 𝁑𝁕 +
|
𝁇𝃰𝁚 𝁓𝂏 +
|
𝁆 𝁇𝃲𝂏 𝁑𝁕
|
𝁆 𝁇𝃲𝂏 𝁓𝂏 𝁑
|
𝁇𝃲𝁚 𝁑𝁕
|
𝁇𝃲𝁚 𝁓𝂏
|
❃ Τὰ κεντήματα οὐ δύναται ἀκολουθεῖν οὐδὲν ἔγγοργον φθογγόσημον, ταῦτα δεῖ ἀνταλλάσσεσθαι τῷ ὀλίγῳ:
𝁇𝃰𝁚 𝁑𝁕 +
|
𝁇 𝁇𝁚 𝁑𝁕
|
𝁇𝃲𝁚 𝁑𝁕
|
𝁇𝃰𝁚 𝁓𝂏 +
|
𝁇 𝁇𝁚 𝁓𝂏
|
𝁇𝃲𝁚 𝁑𝁓𝂏
|
3) Выдѣляетъ двꙋдольный исонъ или олигонъ когда за нимъ слѣдꙋетъ ѵпоррои съ горгономъ или послѣдовательный элафронъ и далее продолжается низхожденїе (если низхожденїе мелодїи далее не продолжается, то знамя съ псифистономъ замѣняется на петасти):
𝁇𝁿𝁚 𝁓𝂏 𝁑
|
𝁇𝁿𝁚 𝁑𝁕 𝁑
|
𝁇𝁿𝁚 𝁓𝂏 𝁓𝂏
|
𝁇𝁿𝁚 𝁓𝂏 𝁕
|
𝁇𝁿𝁚 𝁓𝂏 𝁇+
|
𝁇𝁿𝁚 𝁑𝁕 𝁇+
|
𝁉𝁿 𝁓𝂏 𝁑+
|
𝁉𝁿 𝁓𝂏 𝁇
|
4) Выдѣляетъ однодольный исонъ или олигонъ когда за нимъ слѣдꙋетъ апострофъ и ѵпоррои съ горгономъ или послѣдовательный элафронъ (въ слꙋчаѣ двꙋдольнаго звꙋка знамя съ псифистономъ замѣняется на петасти):
𝁇𝁚 𝁑 𝁑𝁕
|
𝁇𝁚 𝁑 𝁓𝂏
|
𝁉 𝁑 𝁑𝁕 +
|
𝁉 𝁑 𝁓𝂏 +
|
𝁇𝁿𝁚 𝁑 𝁑𝁕+
|
𝁇𝁿𝁚 𝁑 𝁓𝂏+
|
𝁉𝁿 𝁑 𝁑𝁕
|
𝁉𝁿 𝁑 𝁓𝂏
|
5) Въ рꙋкописяхъ Іѡасафа Дїонѵсїатскаго двꙋдольное знамя съ псифистономъ (когда за нимъ слѣдꙋетъ ѵпоррои съ горгономъ) заменяется на пэтасти съ псифистономъ.
Въ современной практикѣ пэтасти съ псифистономъ пишется только въ одномъ характерномъ мелодическомъ окончанїи:
𝁉𝁿𝁚 𝁑𝂏 𝁘𝁆𝁿𝁓𝂏 𝁇𝂏𝁜 𝁑𝁆𝁿
|
𝁉𝁿𝁚 𝁑𝂏 𝁘𝁑𝁿𝁓𝂏 𝁇𝂏𝁜 𝁑𝁆𝁿
|
Правописанїе варіи
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁑𝝰𝁆𝝻𝝰
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝰𝁆𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝝰𝁇+𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝁑𝝻𝝰 𝁘𝁑𝁑𝝻𝝰𝁘𝁑𝁑𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰𝁆𝝻𝝰+
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰𝁆𝝻𝝰+
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁓𝂏𝂏𝝰𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁑𝝰𝁑𝝰+
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝰 𝁑𝝻𝝰+𝁆𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁓𝂏𝝰𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁓𝂏𝂏𝂏𝝰 𝁑𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁑𝂏𝂅𝝰 𝁑𝝰
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝂏𝂅𝝰 𝁑𝝻𝝰
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁓𝂏𝝰𝁇𝝻𝝰+
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁓𝂏𝝰 𝃰𝃵𝝰 𝁇𝝻𝝰𝁿𝁛 𝁑𝁿𝝰
|
𝁘𝁆𝁿𝝻𝝰𝁓𝂏𝝰 𝁇𝂏𝁜𝝰 𝁑𝝰𝁆𝝻𝝰𝁿
|
𝁑𝝻𝝰 𝁓𝂏𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁇𝃰𝁚 𝁘𝁑𝁑+
|
𝁘𝁆𝂅𝂅𝝻𝝰𝁑𝁠𝝰
|
𝁘𝁆𝂅𝂅𝝻𝝰𝁕𝁠𝝰
|
𝁘𝁆𝂅𝂅𝂅𝝻𝝰𝁑𝂏𝁠𝝰
|
𝁇𝃰𝝻𝝰 𝁘𝁑𝁑𝝻𝝰𝁆𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝂅𝂅𝂅𝝻𝝰𝁑𝁠𝝰
|
𝁘 𝁑𝂅𝂅𝝻𝝰 𝁑𝁠𝝰
|
𝁘𝁇𝃱𝂅𝂅𝝻𝝰𝁕𝂏𝁠𝝰
|
𝁉𝁿𝝻𝝰 𝁘𝁑𝁑𝝰𝁆𝝻𝝰
|
𝁆𝃰𝂑𝝻𝝰 𝁘𝁆𝝰 𝁑𝂏𝝰
|
𝁆𝃰𝂑𝝻𝝰 𝁘𝁆𝝰 𝁑𝁕𝝻𝝰+
|
𝁆𝃰𝂑𝝻𝝰 𝁘𝁆𝝰 𝁓𝂏𝝰+
|
𝁘𝁆𝝻𝝰𝁆𝁛𝝰
|
𝁆𝃰𝂑𝝻𝝰 𝁆𝝰 𝁑𝁕𝝻𝝰
|
𝁆𝃰𝂑𝝻𝝰 𝁆𝝰 𝁓𝂏𝝰
|
Правописанїе пэтасти
Пэтасти ставится только передъ низходящими знаменами. Во всѣхъ иныхъ слꙋчаяхъ, чтобы передать выразительность пэтасти использꙋется исонъ/олигонъ въ сочетанїи съ омалономъ:
𝁉 𝁑 𝁇
|
𝁉𝁆𝁿 𝁑 𝁑
|
𝁉 𝁆+
|
𝁉𝁆𝁿 𝁇+
|
𝁘𝁇𝁛𝁆𝂏 𝁆
|
𝁘𝁆𝁛𝁆 𝁇
|
1) Главнымъ образомъ пэтасти ставится передъ низходящимъ знаменемъ иной длительности:
𝁉 𝁑𝁿 𝁑
|
𝁉𝁿 𝁑 𝁑
|
𝁉 𝁑 𝁑𝂏
|
𝁉𝁿 𝁑 𝁓𝂏
|
𝁉𝁿 𝁓𝂏𝁇
|
𝁉 𝁑𝂅𝂅 𝁑𝂏
|
𝁉 𝁕𝁿
|
𝁉𝁿 𝁕+
|
𝁉 𝁖𝁿
|
𝁉𝁿 𝁓𝂏𝁑+
|
2) За исключенїемъ слꙋчаевъ, когда за однодольнымъ пэтасти слѣдꙋетъ одинъ однодольный апострофъ:
𝁉 𝁑 𝁇
|
𝁉𝁆𝝻𝝰 𝁑𝝼𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁉𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝼𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁉 𝁑 𝁑+
|
𝁉𝁆𝝻𝝰 𝁑𝝰 𝁇𝝻𝝰+
|
𝁉𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝰 𝁇𝝻𝝰+
|
𝁇𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁑𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
или когда это отмѣченная варїей пара апострофовъ:
𝁉𝝻𝝰 𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁉𝝻𝝰 𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝰 𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝰
|
𝁉𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝰 𝁑𝝰 +
|
𝁉𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰 𝁑𝝼𝝰 +
|
или когда за пэтасти слѣдꙋетъ элафронъ такой же длительности:
𝁉 𝁕
|
𝁉 𝁕𝁑
|
𝁉𝁿 𝁕𝁿
|
𝁉𝁿 𝁕𝁑𝁿
|
𝁉 𝁕𝁿
|
𝁉 𝁕𝁑𝁿
|
𝁉𝁿 𝁕+
|
𝁉𝁿 𝁕𝁑+
|
3) Двꙋдольный пэтасти послѣ себя требꙋетъ не менѣе двꙋхъ стꙋпеней нисхожденїя. Въ противномъ слꙋчаѣ онъ замѣняется на исонъ/олигонъ въ сочетанїи съ омалономъ:
𝁉𝁿 𝁑 𝁑 𝁑
|
𝁉𝁿 𝁓𝂏 𝃰
|
𝁉𝁿 𝁕𝁿
|
𝁉𝁿 𝁑 𝃰+
|
𝁉𝁿 𝁓𝂏 𝁑+
|
𝁉𝁿 𝁕+
|
𝁘𝁇𝁛 𝁆 𝁑 𝃰
|
𝁇𝁿𝁚 𝁓𝂏 𝁑
|
𝁇𝁿𝁛 𝁕
|
Исключенїе составляетъ характерное окончанїе, гдѣ за пэтасти можетъ слѣдовать одностꙋпенчатое низхожденїе:
𝁉𝁿𝁚𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁘𝁆𝁿𝝻𝝰𝁓𝝰𝂏 𝁇𝂏𝁜𝝰 𝁑𝝰𝁆𝁿𝝼𝝰
|
Стоитъ замѣтить, что если данное окончанїе распѣваетъ не два, а три слога, то исонъ съ варіей и ѵпоррои необходимо замѣнить на исонъ-пэтасти и послѣдовательный элафронъ:
𝁉𝁿𝁚𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁆𝁉𝁿𝝻𝝰 𝁑𝁕𝝻𝝰 𝁇𝂏𝁜𝝰 𝁑𝝰𝁆𝁿𝝼𝝰
|
Ѻднако некоторые пѣснотворцы (Стефанъ Доместикъ, Іѡаннъ Лампадарїй) всё же оупотребляли двꙋдольный пэтасти передъ одностꙋпенчатымъ низхожденїемъ. Если подражать имъ и писать въ подобныхъ сочетанїяхъ пэтасти, то слѣдꙋетъ имѣть въ видꙋ, что послѣдꙋющїй ходъ мелодїи всё равно долженъ быть низходящимъ, въ противномъ слꙋчаѣ такое написанїе необходимо считать ошибочнымъ.
Въ слѣдꙋющемъ сочетанїе допꙋстимо примѣненїе двꙋдольного пэтасти:
Правописанїе сочетанїй съ кендиматами
1) олигонъ съ кендиматами снизꙋ обозначаетъ послѣдовательное восхожденїе двꙋхъ стꙋпеней и всегда продолжаетъ предыдꙋщїй слогъ, так как въ данномъ сочетанїи исполняются сначала кендиматы, а потомъ олигонъ (снизꙋ вверхъ):
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝰 𝁇𝝰
|
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝻𝝰 𝁇𝝰+
|
𝁆 𝁇𝃲𝂏 𝁇𝃲𝁿 = 𝁆 𝃰𝃵 𝁇 𝃰 𝁇𝁿
|
2) олигонъ съ кендиматами сверхꙋ обозначаетъ послѣдовательное восхожденїе двꙋхъ стꙋпеней и всегда начинаетъ новый слогъ, исполняется сначала олигонъ, а потомъ кендиматы (снизꙋ вверхъ).
Олигонъ въ данномъ сочетанїи можетъ ѡсложняться кендимой или ѵпсили, ѡбозначая вмѣсто одной стꙋпени шагъ въ двѣ и четырѣ или пять стꙋпеней соответственно.
За даннымъ сочетанїемъ можетъ слѣдовать только исонъ или низходящее знамя не содержащее горгона:
𝁇𝃰 𝁆
|
𝁇𝃰𝃱 𝁆
|
𝁇𝃰𝁐 𝁆
|
𝁇𝃰𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁇𝃰𝁚 𝁓𝂏 +
|
𝁇𝃰 𝁑 𝁆
|
𝁇𝃰𝃱 𝁑 𝁆
|
𝁇𝃰𝁐 𝁑 𝁆
|
𝁇𝃰 𝁕
|
𝁇 𝁇𝁚 𝁓𝂏
|
𝁇𝃰𝝻𝝰 𝁇𝝻𝝰 +
|
𝁇𝃰𝃱𝝻𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁇𝃰𝁐𝝻𝝰 𝁇𝝻𝝰 +
|
𝁇𝝻𝝰 𝃰𝝰 𝁇𝝰+
|
𝁇𝃰𝁚 𝁑𝁕 +
|
𝁇𝝻𝝰 𝃰𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁇𝃱𝝻𝝰 𝁇𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁇𝁐𝝻𝝰 𝃰𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁇𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝰
|
𝁇 𝁇𝁚 𝁑𝁕
|
+ одинъ характерный слꙋчай съ послѣдꙋющимъ восходящимъ движенїемъ, когда оно представлено тѣмъ же самымъ сочетаніемъ.
То есть восхожденїе мелодїи послѣ «олигона съ кендиматами сверхꙋ» можетъ быть представлено только дрꙋгимъ «олигономъ съ кендиматами сверхꙋ»!
𝁇𝃰𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝻𝝰
|
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝰 𝁇𝃰𝝻𝝰+
|
𝁇𝃰𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝰 +
|
𝁇𝃰𝝻𝝰 𝁇𝝻𝝰 +
|
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝰 𝁇𝃰𝝻𝝰
|
𝁇𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝰 𝁇𝝰
|
𝁇𝝻𝝰 𝃰𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
3) Сочетанїя на подставкѣ, когда въ качествѣ «подставки» выстꙋпаетъ олигонъ (въ такихъ слꙋчаяхъ онъ не несётъ интервальнаго значенїя), пишꙋтся только передъ низходящимъ знаменемъ (и для этой цѣли они и предназначены, чтобы оуказывать на дальнейшее низхожденїе мелодїи):
𝁑𝃰 𝁑𝁆
|
𝁑𝃰𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁑𝃰 𝁆+
|
𝁑𝃰 𝁇𝃰+
|
𝁆𝃰 𝁑𝁆
|
𝁆𝃰𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁆𝃰 𝁆+
|
𝁆𝃰 𝁇𝃰+
|
𝁕𝃰 𝁑𝁆
|
𝁕𝃰𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁕𝃰 𝁆+
|
𝁕𝃰 𝁇+
|
𝁑𝁕𝃰 𝁑𝁆
|
𝁑𝁕𝃰𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁑𝁕𝃰 𝁆+
|
𝁑𝁕𝃰 𝁉+
|
𝁖𝃰 𝁑𝁆
|
𝁖𝃰𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁖𝃰 𝁆+
|
𝁖𝃰 𝁇𝃰+
|
𝁓𝃰 𝁑𝁆
|
𝁑𝁇𝁚 𝁑 𝁑
|
𝁓𝃰 𝁆+
|
𝁓𝃰𝁇𝃰+
|
Если же кендиматы осложнены горгономъ, то послѣдꙋющимъ знаменемъ можетъ быть исонъ:
𝁑𝃰𝂏 𝁑𝁆
|
𝁑𝃰𝂏 𝁑 𝁑
|
𝁑𝃰𝂑 𝁆
|
𝁑𝃰𝂏 𝁇𝃰+
|
𝁆𝃰𝂏 𝁑𝁆
|
𝁆𝃰𝂏 𝁑 𝁑
|
𝁆𝃰𝂑 𝁆
|
𝁆𝃰𝂏 𝁇𝃰+
|
𝁕𝃰𝂏 𝁑𝁆
|
𝁕𝃰𝂏 𝁑 𝁑
|
𝁕𝃰𝂑 𝁆
|
𝁕𝃰𝂏 𝁇+
|
𝁑𝁕𝃰𝂏 𝁑𝁆
|
𝁑𝁕𝃰𝂏 𝁑 𝁑
|
𝁑𝁕𝃰𝂑 𝁆
|
𝁑𝁕𝃰𝂏 𝁉+
|
𝁖𝃰𝂏 𝁑𝁆
|
𝁖𝃰𝂏 𝁑 𝁑
|
𝁖𝃰𝂑 𝁆
|
𝁖𝃰𝂏 𝁇𝃰+
|
𝁓𝃰𝂏𝃵 𝁑𝁆
|
𝁓𝃰𝂏𝃵 𝁑 𝁑
|
𝁓𝃰𝃵𝂑 𝁆
|
𝁓𝃰𝂏𝁇𝃰+
|
Исонъ на олигонѣ-подставкѣ пишется только въ послѣдовательности изъ исоновъ обозначающихъ речитативъ, для выдѣленїя оударнаго слога:
𝁆𝁇𝝟𝞄 𝁆𝞀𝝸 𝁆𝝴 𝁆𝝚 𝁆𝁇𝝺𝝴 𝁆𝝶 𝁆𝁿𝞂𝝾𝝼
|
Правописанїе антикеномы
1) Антикенома можетъ выдѣлять олигонъ (не осложнённый никакимъ дрꙋгимъ знаменемъ) за которымъ слѣдꙋетъ апострофъ:
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝰 𝁇𝁜𝝰 𝁑𝝻𝝰
|
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝝻𝝰 𝁇𝁜𝝰 𝁆𝝻𝝰+
|
2) Антикенома съ точкой (апли) обозначаетъ двꙋдольнꙋю длительность и волнообразное исполненїе знамени въ сочетанїи съ послѣдꙋющимъ апострофомъ (или элафрономъ) съ горгономъ.
Данное сочетанїе распѣваетъ одинъ слогъ и за нимъ не можетъ слѣдовать низхожденїє.
𝁆𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁆𝝻𝝰
|
𝁑𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝁜𝂅𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁆𝝰
|
𝁖𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁆𝝻𝝰
|
𝁆𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝻𝝰 𝁆𝝻𝝰+
|
𝁑𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁑𝝻𝝰+
|
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝁜𝂅𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁑𝝰+
|
𝁖𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰+
|
𝁘𝁆𝁛𝝻𝝰𝁆𝝰 𝁑𝂏𝝻𝝰 𝁆𝝻𝝰
|
𝁉𝁑𝁿𝝻𝝰 𝁑𝁕𝝻𝝰
|
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃰𝁿𝁚𝝰 𝁓𝂏𝝰 𝁑𝝰
|
𝁖𝁿𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰
|
Знамя съ антикеномой-апли въ данномъ сочетанїи замѣняется на пэтасти съ варіей и антикеномой-апли, когда за нимъ слѣдꙋютъ двѣ послѣдовательно восходящїя стꙋпени (или исонъ и восходящая стꙋпень), на первꙋю изъ которыхъ не дѣйствꙋетъ горгонъ:
𝁆𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁆𝝻𝝰 𝃰𝝰+
|
𝁑𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝃰𝝻𝝰+
|
𝁑𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝃱𝁿𝝻𝝰 𝁇𝁿𝝰
|
𝁘𝁆𝁉𝂅𝁜𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁆𝝻𝝰 𝃰𝝰
|
𝁘𝁑𝁉𝂅𝁜𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝃰𝝻𝝰
|
𝁘𝁑𝁉𝂅𝁜𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝁿𝝻𝝰 𝁇𝃵𝝰
|
𝁘𝁆𝁉𝂅𝁜𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁆𝝻𝝰 𝃰𝃵𝝰 +
|
𝁘𝁑𝁉𝂅𝁜𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝃰𝂏𝝻𝝰+
|
𝁘𝁑𝁉𝂅𝁜𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝝻𝝰 𝁇𝃰𝂏𝝰
|
𝁆𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁆𝝻𝝰 𝃰𝃵𝝰
|
𝁑𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝃰𝂏𝝻𝝰
|
𝁑𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰
|
Если нꙋжно оувеличить длительность даннаго сочетанїя, то антикенома-апли замѣняется на этеронъ-варія-дипли/трипли:
𝁑𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁆𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁕𝂏𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁇𝁜𝂅𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝻𝝰 𝁇𝝻𝝰 +
|
𝁘𝁑𝂅𝂅𝝻𝝰𝁑𝂏𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝂅𝂅𝝻𝝰𝁕𝂏𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝂅𝂅𝝻𝝰𝁑𝁠𝝻𝝰 𝁇𝝻𝝰 +
|
𝁘𝁑𝂅𝂅𝂅𝝻𝝰𝁑𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝂅𝂅𝝻𝝰𝁕𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁇𝂅𝂅𝝻𝝰 𝁑𝝻𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
Правописанїе сѵндэзмоса (этерона)
Сѵндэзмосъ объединяетъ некоторые сочетанїя (въ основномъ съ исономъ) распѣвающїе одинъ слогъ.
Сѵндэзмосъ оуказываетъ на словесное единство пѣвческихъ знаменъ въ сочетанїяхъ, на ихъ исключительнꙋю принадлежность къ одномꙋ и томꙋ же слогꙋ:
𝁆𝝰𝁆𝃰𝂏𝁠𝝰
|
𝁇𝁿𝝻𝝰𝁆𝃰𝁠𝁚𝝰
|
𝁇𝝻𝝰𝁇𝃰𝂏𝁠𝝰
|
𝁇𝃱𝝻𝝰𝁇𝁆𝃰𝂏𝁠𝝰
|
𝁓𝂏𝝰 𝁆𝃰𝂏𝁠𝝰
|
𝁘𝁑𝁓𝂏𝂏𝝻𝝰𝁇𝃰𝂏𝁠𝝰
|
𝁘𝁑𝂅𝂅𝝻𝝰𝁑𝂏𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝂅𝂅𝝻𝝰𝁕𝂏𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁑𝝰𝁉𝁆𝁠𝝰
|
𝁇𝁿𝝻𝝰𝁉𝁆𝁠𝝰
|
𝁘𝁑𝂅𝂅𝂅𝝻𝝰𝁑𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝂅𝂅𝝻𝝰𝁕𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰𝁇𝁠𝝰 𝁑𝝻𝝰
|
𝁑𝝰𝁆𝁠𝝰 𝁑𝝰𝁆𝁠𝝰 𝁑𝝰𝁆𝁠𝝰 𝁑𝝰𝁆𝁠𝝰
|
Сочетанїе олигонъ/исон+апосторофъ-горгонъ+олигонъ выдѣляется сѵндэзмомъ только если за нимъ слѣдꙋетъ низхожденїе. Исключенїе составляетъ слꙋчай когда второй олигонъ имѣетъ сверхꙋ кендиматы съ горгономъ (так как данное сочетанїе расцѣнивается какъ единое цѣлое):
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰𝁇𝁠𝝰 𝁑𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰𝁇𝃰𝂏𝁠𝝰 𝁑𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰𝁇𝁠𝝰 𝁇𝝻𝝰+
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰𝁇𝝰 𝁆𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰𝁇𝃰𝂏𝝰 𝁆𝝻𝝰
|
𝁘𝁇𝝻𝝰 𝁑𝂏𝝰𝁇𝝰 𝁇𝝻𝝰
|
ѵфенъ
«Ѵфенъ» это лига еѵропейской мꙋзыки, ѻдинъ изъ трёхъ знаковъ (вмѣстѣ съ короной и тактовой чертой) внедрённыхъ изъ еѵропейской нотацїи въ вѵзантійскꙋю оучителемъ Кѡнстантиномъ Псахосомъ въ началѣ 20 вѣка въ оучебныхъ цѣляхъ:
𝁇𝝻𝝰𝁆𝁽𝝰 = 𝁇𝁿𝝻𝝰
|
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁑𝂏𝂅𝝰
|
𝁆𝝻𝝰 𝁇𝃵𝁿𝝰 +
|
𝁆𝝻𝝰 𝃰𝃵𝝰 𝁆𝁿𝁽𝝰
|
𝁑𝝻𝝰 𝃰𝝰 𝁆𝁿𝝰𝁽 = 𝁑𝝻𝝰 𝁇𝂅𝂅𝝰
|
𝁘𝁑𝝻𝝰 𝁑𝂏𝂅𝂅𝝰
|
𝁑𝝻𝝰 𝁇𝂏𝂅𝂅𝝰 +
|
𝁑𝝻𝝰 𝃰𝃵𝝰 𝁆𝂅𝂅𝁽𝝰
|
𝁆𝃰𝂑𝝻𝝰 𝁆𝁽𝝰 = 𝁑𝝻𝝰 𝃰𝂏𝝰 𝁆𝝰𝁽
|
𝁆𝃰𝂑𝝻𝝰 𝁆𝁽𝝰 +
|
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁕𝂅𝂅𝂏𝝰 +
|
𝁘𝁆𝝻𝝰 𝁕𝂏𝝰𝁆𝁿𝁽𝝰
|
Скорость веденїя времени (обозначенїя темпа)
| знакъ
|
темпъ
|
примѣрное значенїе
ударовъ/мин.
|
𝂜𝂟
|
среднїй
|
110
|
𝂜
|
медленный
|
90
|
𝂟
|
быстрый
|
120
|
𝂜𝂜
|
очень медленный
|
70
|
𝂟𝂟
|
очень быстрый
|
180
|
𝂜𝂜𝂜
|
весьма медленный
|
50
|
𝂟𝂟𝂟
|
речитативъ
|
240
|
Измѣнители высотности («знаки аллитерацїи»)
| понижатели
(бемоли)
|
шагъ
въ 1/12 тона
|
повышатели
(дїезы)
|
𝃔
|
2
|
𝃐
|
𝃔𝃔
|
4
|
𝃐𝃐
|
𝃔𝃔𝃔
|
6
|
𝃐𝃐𝃐
|
𝃔𝃔𝃔𝃔
|
8
|
𝃐𝃐𝃐𝃐
|
Звꙋкорѧды, гласовые ключи и переключатели
Стꙋпени тетрахорда — ѻсновы гласовъ — гласовые ключи (начальные «мартѵрїи»)
| при восхожденїи
|
названїе /
«отзвꙋкъ»
(апихима)
|
|
при низхожденїи
|
| гласовый ключъ и стꙋпень
|
| 12 (большой тонъ)
|
|
12
|
|
| а
|
𝂢
|
𝂣𝂭
|
𝂣𝂭𝂭
|
первый
а н а н э с
|
𝂫𝂣𝂭
|
а плагальный (е)
а н э а н э с
|
| 10 (оуменьшенный тонъ)
|
|
10
|
|
| в
|
𝂤
|
𝂥𝂭
|
𝂤𝂰
|
вторый
н э а н эс
|
𝂫𝂥𝂭
|
𝂪
|
в плагальный (ѕ)
н э х е а н э с — легетос
|
| 8 (малый тонъ)
|
|
6 — 8
|
|
| г
|
𝂧
|
𝂧𝂬
|
𝂦
|
третїй
н а н а
|
𝂱𝂯
|
𝂲
|
варѵсъ (з)
а а н э с — легетос
|
| 12 (большой тонъ)
|
|
12 — 8
|
|
| д
|
𝂨
|
𝂨𝂭
|
𝂨𝂭𝂭
|
четвертый
а гі а
|
𝂳
|
д плагальный (и)
н э а гі е
|
| 12 (большой тонъ)
|
|
12
|
|
Дїатоническїй звꙋкорядъ
|
|
Стꙋпени «дїатоническаго» (средостепеннаго) звꙋкоряда. Внизꙋ обозначены мартѵрїи (ключи). Наверхꙋ — фторы (переключатели).
|
|
|
Сравненїе вѵзантійскаго и еѵропейскаго темперированнаго звꙋкорядовъ.
|
«Пентахордная» — пятистрꙋнная (четверостепенная) сѵстема
|
|
«Колесо» св. Іѡанна Кꙋкꙋзеля для оупражненїя въ пѣнїи по пятистрꙋнной сѵстемѣ.
|
|
|
|
|
мартѵрїи
|
|
| старые
|
новые
|
| 12
|
| д
|
𝂨𝂭𝂭
|
а гі а
|
𝂨𝂭𝃬
|
ди
|
𝂨𝂭𝃩𝂞↑
|
| 12
|
| г
|
𝂦
|
н а н а
|
𝂧𝃫
|
га
|
𝂧𝃯𝂞↑
|
| 8
|
| в
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
𝂩𝃪
|
вꙋ
|
𝂩𝃮𝂞↑
|
| 10
|
| а
|
𝂣𝂭𝂭
|
а н а н э с
|
𝂣𝃩
|
па
|
𝂣𝃭↑
|
| 12
|
𝂨𝃯↓
|
𝂨𝂭𝃬
|
ди
|
ни
|
н э а гі е
|
𝂳
|
д
|
| 12
|
𝂧𝃮↓
|
𝂧𝃫
|
га
|
зо
|
а а н э с
|
𝂱𝂯
|
г
|
| 8
|
𝂩𝃭↓
|
𝂩𝃪
|
вꙋ
|
ке
|
легетос
|
𝂪
|
в
|
| 10
|
𝂣𝃬↓
|
𝂣𝃩
|
па
|
ди
|
а н э а н э с
|
𝂣𝂭
|
а
|
«Тетрахордная» — четверострꙋнная (трёхстепенная) сѵстема
|
|
Колесо четверострꙋнной сѵстемы осьмаго гласа
|
| мартѵрїи
|
| старые
|
новые
|
старые
|
новые
|
𝂳
|
д
|
𝂧𝂬
|
н а н а
|
ни
|
𝂨𝃫
|
га
|
↓𝂱𝂯
|
↑𝂧𝂬𝃮𝂞
|
| 12
|
| в
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
вꙋ
|
𝂩𝃪
|
вꙋ
|
↓𝂪
|
↑𝂩𝃭
|
| 8
|
| а
|
𝂣𝂭𝂭
|
а н а н э с
|
па
|
𝂣𝃩
|
па
|
↓𝂣𝂭
|
↑𝂣𝃬
|
| 10
|
| д
|
𝂳
|
н э а гі е
|
ни
|
𝂨𝃯
|
га
|
↓𝂱𝂯
|
↑𝂧𝂬𝃫
|
| Тристепенныя сѵстемы третїего, седьмаго и осьмаго гласовъ
|
|
|
|
«Октахордная» — восьмистрꙋнная (седмистепенная) сѵстема — октава
|
|
|
| пентахордонъ — пятистрꙋнная сѵстема
|
|
тетрахордонъ — четверострꙋнная
|
|
октахордонъ — октава
|
| д
|
𝂨𝂮
|
а гі а
|
𝂨𝂭𝃩𝂞
|
ди
|
𝂥
|
н э а н эс
|
𝂩𝃩𝂞
|
вꙋ
|
3
|
𝂣𝂮
|
па↑
|
𝂣𝃩𝂞
|
а
|
| 12
|
12
|
12
|
| г
|
𝂦
|
н а н а
|
𝂧𝃯𝂞
|
га
|
𝂣
|
а н а н э с
|
𝂣𝃯𝂞
|
па
|
2
|
𝂧𝂬
|
ни↑
|
𝂧𝂬𝃯𝂞
|
з
|
| 8
|
8
|
8
|
| в
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
𝂩𝃮𝂞
|
вꙋ
|
𝂨
|
н э а гі е
|
𝂧𝃮𝂞
|
ни
|
1
|
𝂤𝂰
|
зо↑
|
𝂩𝃮𝂞
|
ѕ
|
| 10
|
10
|
10
|
| а
|
𝂣𝂭𝂭
|
а н а н э с
|
𝂣𝃭
|
па
|
𝂥
|
н э а н эс
|
𝂩𝃭
|
вꙋ
|
3
|
𝂣𝂭𝂭
|
ке
|
𝂣𝂭𝃭
|
е
|
| 12
|
12
|
12
|
| д
|
𝂨𝂭𝂭
|
а гі а
|
𝂨𝂭𝃬
|
ди
|
𝂣
|
а н а н э с
|
𝂣𝃬
|
па
|
2
|
𝂨𝂭𝂭
|
ди
|
𝂨𝂭𝃬
|
д
|
| 12
|
12
|
12
|
| г
|
𝂦
|
н а н а
|
𝂧𝃫
|
га
|
𝂨
|
н э а гі е
|
𝂨𝃫
|
ни
|
1
|
𝂧𝂬
|
га
|
𝂧𝃫
|
г
|
| 8
|
8
|
8
|
| в
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
𝂩𝃪
|
вꙋ
|
𝂥
|
н э а н эс
|
𝂩𝃪
|
вꙋ
|
3
|
𝂪
|
вꙋ
|
𝂩𝃪
|
в
|
| 10
|
10
|
10
|
| а
|
𝂣𝂭𝂭
|
а н а н э с
|
𝂣𝃩
|
па
|
𝂣
|
а н а н э с
|
𝂣𝃩
|
па
|
2
|
𝂣𝂭
|
па
|
𝂣𝃩
|
а
|
| 12 ↓
|
12
|
12
|
| д
|
𝂳
|
н э а гі е
|
𝂨𝃯
|
ди
|
𝂨
|
н э а гі е
|
𝂨𝃯
|
ни
|
1
|
𝂳
|
ни
|
𝂨𝃯
|
з
|
| 12 ↓
|
8
|
8
|
| г
|
𝂱𝂯
|
а а н э с
|
𝂧𝃮
|
га
|
𝂥
|
н э а н эс
|
𝂱𝃮
|
вꙋ
|
3
|
𝂲
|
зо↓
|
𝂱𝃮
|
ѕ
|
| 8 ↓
|
10
|
10
|
| в
|
𝂥
|
н э хеа н эс
|
𝂩𝃭
|
вꙋ
|
𝂣
|
а н а н э с
|
𝂣𝃭
|
па
|
2
|
𝂣𝂣
|
ке↓
|
𝂣𝃭
|
е
|
| 10 ↓
|
12
|
12
|
| а
|
𝂣
|
а нэ а н э с
|
𝂣𝃬
|
па
|
𝂨
|
н э а гі е
|
𝂨𝃬
|
ни
|
1
|
𝂨𝂨
|
ди↓
|
𝂨𝃬
|
д
|
Хроматическїй звꙋкорядъ
«Дифонія» — теоретическїй двꙋстепенный звꙋкорядъ
Мягкїй хроматическїй звꙋкорядъ
Твёрдый хроматическїй звꙋкорядъ
«Дифонія» и хроматическая октава
| дифонія
|
октава
по старомꙋ
методꙋ
|
|
октава по новомꙋ методꙋ
|
| мягкїй хроматическїй
|
|
твёрдый хроматическїй
|
| 1
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
𝂤𝂰
|
𝂥𝂭𝃩𝂞
|
па↑
|
2
|
𝂥𝂭𝃪𝂞
|
вꙋ↑
|
| 12
|
|
8
|
|
6
|
| 2
|
𝂾
|
нэ нанѡ
|
𝂾
|
𝃄𝃯𝂞
|
ни↑
|
1
|
𝂾𝃩𝂞
|
па↑
|
| 9
|
8/4
|
8
|
|
4
|
| 1
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
𝂤𝂰
|
𝂥𝂭𝃮𝂞
|
зо↑
|
3
|
𝂥𝂭𝃯𝂞
|
ни↑
|
| 12
|
|
14
|
|
20
|
| 2
|
𝂾
|
нэ нанѡ
|
𝂾
|
𝃄𝃭
|
ке
|
2
|
𝂾𝃮𝂞
|
зо↑
|
| 9
|
8/4
|
8
|
|
6
|
| 1
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
𝂤𝂰
|
𝂥𝂭𝃬
|
ди
|
1
|
𝂥𝂭𝃭
|
ке
|
| 12
|
12
|
12
|
| 2
|
𝂾
|
нэ нанѡ
|
𝂾
|
𝃄𝃫
|
га
|
4
|
𝂾𝃬
|
ди
|
| 9
|
8/4
|
8
|
|
4
|
| 1
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
𝂥𝂭
|
𝂥𝂭𝃪
|
вꙋ
|
3
|
𝂥𝃫
|
га
|
| 12
|
|
14
|
|
20
|
| 2
|
𝂾
|
нэ нанѡ
|
𝂾
|
𝃄𝃩
|
па
|
2
|
𝂾𝃪
|
вꙋ
|
| 9
|
8/4
|
8
|
|
6
|
| 1
|
𝂤𝂰
|
н э а н эс
|
𝂥𝂥
|
𝂥𝂭𝃯
|
ни
|
1
|
𝂥𝃩
|
па
|
| 12 ↓
|
14/20↓
|
12 ↓
|
| 2
|
𝂾
|
нэ нано
|
𝂾
|
𝃄𝃮
|
зо↓
|
4
|
𝂾𝃯
|
ни
|
| 9 ↓
|
8/4↓
|
8 ↓
|
|
4 ↓
|
| 1
|
𝂫𝂥𝂭
|
н э хеа н эс
|
𝂫𝂥𝂭
|
𝂥𝂭𝃭
|
ке↓
|
3
|
𝂥𝃮
|
зо↓
|
| 12 ↓
|
14/20↓
|
14 ↓
|
|
20 ↓
|
| 2
|
𝂾
|
нэ нано
|
𝂾
|
𝂾𝃬
|
ди↓
|
2
|
𝂾𝃭
|
ке↓
|
Особенности гласовыхъ звꙋкорядовъ
Гласъ первый
Гласъ вторый
Гласъ третїй
Гласъ четвертый
Гласъ пятый (первый «плагальный» — производный)
Гласъ шестый (вторый «плагальный» — производный)
Гласъ седмый («варѵсъ» — тяжёлый)
Гласъ осьмый (четвертый «плагальный» — производный)
Дополнительные хроматизмы — «хрои»
«Клитонъ»
«Зѵгосъ»
«Спаѳи»
