Κλίμακες, μαρτυρίαι καὶ φθοραὶ τῶν ἤχων

Βαθμίδες τετραχόρδου — βάσεις τῶν ἤχων — μαρτυρίαι

ἐν ἀναβάσει				ἀπήχημα	ἐν καταβάσει
μαρτυρία καὶ βαθμίς				ἀπήχημα	ἐν καταβάσει
12 (μείζων τόνος)					12
а‌‌	𝂢	𝂣𝂭	𝂣𝂭𝂭	πρῶτος (ανανές)	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂫𝂣𝂭		α´ πλάγιος (ανενανές)
10 (ἐλάσσων τόνος)					10
в‌	𝂤	𝂥𝂭	𝂤𝂰	δεύτερος (νεανές)	𝂫𝂥𝂭	𝂪	β´ πλάγιος (νεχεανές - λέγετος)
8 (ἐλάχιστος τόνος)					6 — 8
г‌	𝂧	𝂧𝂬	𝂦	τρίτος (νανά)	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂱𝂯	𝂲	βαρύς (ἀάνες - λέγετος)
12 (μείζων τόνος)					12 — 8
д‌	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂨	𝂨𝂭	𝂨𝂭𝂭	τέταρτος (ἅγια)	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂳		δ´ πλάγιος (νεάγιε)
12 (μείζων τόνος)					12

Διατονικὴ κλίμαξ

		Βαθμίδες τῆς διατονικῆς κλίμακος. Κάτωθι - μαρτυρίαι, ἐπάνω - φθοραί.
		Παραβολὴ τῆς βυζαντινῆς καὶ τῆς δυτικῆς συγκεκραμμένης κλίμακος.

Πεντ‍άχορδον (τετράφωνον) σύστημα

		Ὁ «τροχὸς» ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Κουκουζέλους δι᾽ ἐξάσκησιν τῶν ψαλτῶν κατὰ τὸ πεντάχορδον σύστημα.

	μαρτυρίαι
	παλαιαὶ		νέαι
12
δ´	𝂨𝂭𝂭	ἅγια	𝂨𝂭𝃬	δι	𝂨𝂭𝃩𝂞↑
12
γ´	𝂦	νανά	𝂧𝃫	γα	𝂧𝃯𝂞↑
8
β´	𝂤𝂰	νεανές	𝂩𝃪	βου	𝂩𝃮𝂞↑
10
α´	𝂣𝂭𝂭	ανανές	𝂣𝃩	πα	𝂣𝃭↑
12
𝂨𝃯↓			𝂨𝂭𝃬	δι	νη	νεάγιε	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂳	δ´
12
𝂧𝃮↓			𝂧𝃫	γα	ζω	ἀάνες	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂱𝂯	γ´
8
𝂩‍𝃭↓			𝂩𝃪	βου	κε	λέγετος	𝂪	β´
10
𝂣‍𝃬↓			𝂣𝃩	πα	δι	ἀνεανές	𝂣𝂭	α´

Τετράχορδον (τρίφωνον) σύστημα

«Τροχὸς τῆς τριφωνίας» (τοῦ τετραχόρδου συστήματος) τοῦ πλαγίου δ´ ἤχου.

μαρτυρίαι
παλαιαί				νέαι			παλαιαί	νέαι
⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂳	δ´	𝂧𝂬	νανά	νη	𝂨𝃫	γα	↓⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂱𝂯	↑𝂧𝂬𝃮𝂞
12
β´		𝂤𝂰	νεανές	βου	𝂩𝃪	βου	↓𝂪	↑𝂩𝃭
8
α´		𝂣𝂭𝂭	ἀνανές	πα	𝂣𝃩	πα	↓𝂣𝂭	↑𝂣𝃬
10
δ´		⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂳	νεάγιε	νη	𝂨𝃯	γα	↓⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂱𝂯	↑𝂧𝂬𝃫

Τὰ τρίφωνα συστήματα τοῦ τρίτου, τοῦ βαρέως καὶ τοῦ πλαγίου δ´ ἤχου:

Ὀκτάχορδον (ἑπτάφωνον) σύστημα — «ὀκτάβα»

πεντάχορδον σύστημα					τετράχορδον σύστημα					ὀκτάχορδον σύστημα
δ´	𝂨𝂮	ἅγια	𝂨𝂭𝃩𝂞	δι	𝂥	νεανές	𝂩𝃩𝂞	βου	3	𝂣𝂮	πα↑	𝂣𝃩𝂞	α´
12					12					12
γ´	𝂦	νανά	𝂧𝃯𝂞	γα	𝂣	ανανές	𝂣𝃯𝂞	πα	2	𝂧𝂬	νη↑	𝂧𝂬𝃯𝂞	ζ´
8					8					8
β´	𝂤𝂰	νεανές	𝂩𝃮𝂞	βου	𝂨	νεάγιε	𝂧𝃮𝂞	νη	1	𝂤𝂰	ζω↑	𝂩𝃮𝂞	στ‌´
10					10					10
α´	𝂣𝂭𝂭	ἀνανές	𝂣𝃭	πα	𝂥	νεανές	𝂩𝃭	βου	3	𝂣𝂭𝂭	κε	𝂣𝂭𝃭	ε´
12					12					12
δ´	𝂨𝂭𝂭	ἅγια	𝂨𝂭𝃬	δι	𝂣	ἀνανές	𝂣𝃬	πα	2	𝂨𝂭𝂭	δι	𝂨𝂭𝃬	δ´
12					12					12
г‌	𝂦	νανά	𝂧𝃫	γα	𝂨	νεάγιε	𝂨𝃫	νη	1	𝂧𝂬	γα	𝂧𝃫	γ´
8					8					8
β´	𝂤𝂰	νεανές	𝂩𝃪	βου	𝂥	νεανές	𝂩𝃪	βου	3	𝂪	βου	𝂩𝃪	β´
10					10					10
α´	𝂣𝂭𝂭	ἀνανές	𝂣𝃩	πα	𝂣	ἀνανές	𝂣𝃩	πα	2	𝂣𝂭	πα	𝂣𝃩	α´
12 ↓					12					12
δ´	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂳	νεάγιε	𝂨𝃯	δι	𝂨	νεάγιε	𝂨𝃯	νη	1	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂳	νη	𝂨𝃯	ζ´
12 ↓					8					8
γ´	⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠⁠𝂱𝂯	ἀάνες	𝂧𝃮	γα	𝂥	νεανές	𝂱𝃮	βου	3	𝂲	ζω↓	𝂱𝃮	στ‌´
8 ↓					10					10
β´	𝂥	νεχεανές	𝂩‍𝃭	βου	𝂣	ἀνανές	𝂣‍𝃭	πα	2	𝂣𝂣	κε↓	𝂣‍𝃭	ε´
10 ↓					12					12
α´	𝂣	ἀνεανές	𝂣‍𝃬	πα	𝂨	νεάγιε	𝂨‍𝃬	νη	1	𝂨𝂨	δι↓	𝂨‍𝃬	δ´

Χρωματικὴ κλίμαξ

«Διφωνία» — θεωρητικὴ δίφωνος κλίμαξ

Μαλακὴ χρωματικὴ κλίμαξ

Σκληρὴ χρωματικὴ κλίμαξ

Διφωνία καὶ χρωματικὸν ὀκτάχορδον

διφωνία			ὀκτάχορδον κατὰ τὴν παλαιὰν μέθοδον	ὀκτάχορδον κατὰ τὴν νέαν μέθοδον
διφωνία			ὀκτάχορδον κατὰ τὴν παλαιὰν μέθοδον	μαλακὸν χρῶμα			σκληρὸν χρῶμα
1	𝂤𝂰	νεανές	𝂤𝂰	𝂥𝂭𝃩𝂞	πα↑	2	𝂥𝂭𝃪𝂞	βου↑
12				8			6
2	𝂾	νενανώ	𝂾	𝃄𝃯𝂞	νη↑	1	𝂾𝃩𝂞	πα↑
9			8/4	8			4
1	𝂤𝂰	νεανές	𝂤𝂰‍	𝂥𝂭𝃮𝂞	ζω↑	3	𝂥𝂭𝃯𝂞	νη↑
12				14			20
2	𝂾	νενανώ	𝂾	𝃄𝃭	κε	2	𝂾𝃮𝂞	ζω↑
9			8/4	8			6
1	𝂤𝂰	νεανές	𝂤𝂰	𝂥𝂭𝃬	δι	1	𝂥𝂭𝃭	κε
12			12	12
2	𝂾	νενανώ	𝂾	𝃄𝃫	γα	4	𝂾𝃬	δι
9			8/4	8			4
1	𝂤𝂰	νεανές	𝂥𝂭	𝂥𝂭𝃪	βου	3	𝂥𝃫	γα
12				14			20
2	𝂾	νενανώ	𝂾	𝃄𝃩	πα	2	𝂾𝃪	βου
9			8/4	8			6
1	𝂤𝂰	νεανές	𝂥𝂥	𝂥𝂭𝃯	νη	1	𝂥𝃩	πα
12 ↓			14/20↓	12 ↓
2	𝂾	νενανό	𝂾	𝃄𝃮	ζω↓	4	𝂾𝃯	νη
9 ↓			8/4↓	8 ↓			4 ↓
1	𝂫𝂥𝂭	νεχεανές	𝂫𝂥𝂭	𝂥‍𝂭𝃭	κε↓	3	𝂥‍𝃮	ζω↓
12 ↓			14/20↓	14 ↓			20 ↓
2	𝂾	νενανό	𝂾	𝂾‍𝃬	δι↓	2	𝂾‍𝃭	κε↓